Werkstress: Hoe herken je het en wat kun je eraan doen?

Drie soorten stress: Wanneer moet je ingrijpen?

Stress is niet altijd slecht, soms maakt het je juist scherper. Het Instituut voor Stresspreventie onderscheidt drie vormen: spannende, frustrerende en schadelijke stress. Hieronder een simpele uitleg om het te begrijpen.

1. Spannende stress oftewel positieve stress: Kun je je herinneren hoe je je voelde toen je voor het eerst een belangrijke presentatie gaf? Dat gespannen, maar ook energieke gevoel noemen we spannende stress. Dit type stress maakt je scherper en laat je beter presteren. Een beetje zenuwen kan dus goed zijn. Maar let op: het mag niet de overhand nemen.
   

2. Frustrerende stress: de alledaagse irritaties of ergernissen. Meer dan 70 procent van de stress die mensen ervaren is frustrerende stress. Wie ergert zich niet aan een slechte internet verbinding of in de file staan? Je kunt hier vaak iets aan doen, zonder het probleem direct op te lossen. Diep ademhalen of een muziekje opzetten helpt om rustig te blijven. Test het maar als je de volgende keer vaststaat op de A9.
   

3. Schadelijke stress: dit moet je serieus nemen. Schadelijke stress ontstaat door een langdurige situatie waar je weinig invloed op hebt. Denk aan een reorganisatie op het werk, geldzorgen of hoge werkdruk die maar niet afneemt. Als je lichaam te lang onder spanning staat, kunnen problemen ontstaan zoals slapeloosheid, chronische vermoeidheid of zelfs een burn-out.

Hoe herken je stress op werk? 

Het is druk op werk, maar merk je dat je minder geconcentreerd bent, vergeetachtig wordt of je zelfs somber voelt? Dan is het tijd om goed naar je lichaam te luisteren. Dit zijn de eerste signalen dat de alertheid van stress omslaat in een probleem.Let op:

• Je hebt moeite met ontspannen, zelfs na je werkdag.

• Je voelt vermoeidheid die niet lijkt weg te gaan, hoe lang je ook slaapt.

• Je krijgt fysieke klachten zoals hoofdpijn of buikpijn 

Dit zijn reacties van je lichaam die schreeuwen om een pauze. Negeer je dat? Dan kom je in de alarmfase.

De alarmfase: je lichaam trekt aan de noodrem

De alarmfase is vergelijkbaar met overbelasting bij sporten—denk aan een blessure door té intensief trainen. Aanhoudende hoofdpijn, buikpijn, of zelfs ontstekingen zoals een slijmbeursontsteking kunnen je gaan kwellen. In deze fase heeft je lichaam te veel spanning ondergaan en wil het herstellen.

Loop je al in deze fase rond? Zorg dat je iets doet om stress te verlichten. Intensief sporten kan juist een averechts effect hebben, terwijl activiteiten zoals yoga, meditatie of een dagelijkse wandeling vaak goed werken.

Burn-out: de ultieme waarschuwing van je lichaam

Een burn-out ontstaat als je je grenzen blijft negeren, terwijl je lichaam al schreeuwt om een pauze. Als je te lang in de alarmfase zit, schakelen de energie-hormonen zoals serotonine en dopamine grotendeels uit. Het gevolg? Je bent compleet uitgeput en vaak ook emotioneel uit balans. Je kunt je lusteloos, neerslachtig of zelfs depressief voelen. Dit is geen fase om alleen door te ploeteren—vraag hulp van bijvoorbeeld een huisarts of psycholoog.

Stress aanpakken: wat kun je nú doen?

Stress herkennen is stap één, maar ernaar handelen is minstens zo belangrijk. Je hoeft geen ingewikkeld stappenplan te volgen, begin klein. Diep ademhalen en een wandeling maken kunnen wonderen doen.

• Plan ontspanningstijd: Zet het letterlijk in je agenda. Een blokje om tijdens lunch of een avond voor jezelf helpt je hoofd leeg te maken.

• Praat erover: Werkstress bespreekbaar maken bij je werkgever kan veel voor je betekenen. Vaak staan bedrijven open voor oplossingen.

• Vraag hulp: Voel je dat stress je begint te beheersen? Blijf er niet mee rondlopen. Praat met een huisarts, je leidinggevende of een vertrouwenspersoon op je werk.

Werkstress is iets wat iedereen weleens ervaart. Maar als je er niet op tijd wat aan doet, kan het serieuze vormen aannemen. Luister naar je lichaam en geef het de rust die het nodig heeft, want jouw gezondheid moet altijd op nummer één staan. Hopelijk herken je nu eerder wat je voelt en kun je op tijd rust pakken.

Heb je het gevoel dat werkstress je te veel wordt? Zet die eerste stap door met iemand te praten of professionele hulp te zoeken.

Werkstress en de zomervakantie: een ideale reset of juist een valkuil?

De zomervakantie lijkt de perfecte tijd om eindelijk tot rust te komen en even afstand te nemen van werkstress. Het is het moment waarop veel mensen hun batterij opladen en genieten van vrije tijd. Toch brengt de vakantieperiode soms onverwacht nieuwe stress met zich mee. Denk aan het 'afmaken van alles vóór de vakantie', zodat je met een schoon geweten weg kunt, of zelfs de stress van een volle inbox die op je wacht na je terugkomst.

Hoe voorkom je dat je vakantie juist een bron van spanning wordt? Zorg ervoor dat je je werk niet tot het allerlaatste moment laat opstapelen. Maak een realistische planning lang voordat je vakantie begint, en communiceer duidelijk met je collega's over wat je wel en niet kunt afronden. Tijdens je vakantie geldt één gouden regel: loslaten. Sta jezelf toe om écht te genieten, zonder constant te denken aan wat er op kantoor gebeurt. Zet werkmeldingen uit, en focus op ontspannende activiteiten zoals lekker wandelen, een boek lezen of simpelweg genieten van niks doen.

En als je terugkomt? Geef jezelf de ruimte om erin te komen. Een overgangsdag om bijvoorbeeld je mails rustig bij te werken in plaats van meteen vol gas te beginnen, kan helpen om de werkdruk beheersbaar te houden. Een zomervakantie hoort dé reset te zijn, niet een extra bron van stress.