Arbeidsmarkt gekanteld: voor het eerst sinds 2021 meer werkzoekenden dan vacatures, wat nu?

Kort samengevat:

• Het keerpunt: Voor het eerst sinds 2021 zijn er in Nederland meer werklozen dan vacatures. Er staan nu 107 werkzoekenden tegenover elke 100 openstaande banen.

• Einde van de krapte: Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is de periode van een hele krappe arbeidsmarkt nu echt voorbij.

• Verschillen per sector: De daling van het aantal vacatures is het grootst in de handel, de zakelijke dienstverlening en de horeca.

• Wat dit voor jou betekent: Dit kan betekenen dat je meer concurrentie tegenkomt tijdens het solliciteren en dat het vinden van een nieuwe baan wat meer moeite kost.

De cijfers op een rij: wat is er precies veranderd?

Na een lange periode van krapte, laten de nieuwste cijfers van het CBS een duidelijk ander beeld zien. Eind september 2025 waren er 387.000 openstaande vacatures. Tegelijkertijd waren er 414.000 mensen werkloos. Een simpel rekensommetje leert dat er dus meer mensen op zoek zijn naar een baan dan dat er banen beschikbaar zijn.

Volgens het CBS is dit een belangrijk omslagpunt. Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom bij het CBS, stelt op NOS.nl: "De werkloosheid is afgelopen maanden opgelopen, maar vooral omdat meer mensen op zoek zijn gegaan naar een baan, de stijging komt dus niet alleen door mensen die hun baan zijn kwijtgeraakt." Het gaat bij werklozen om mensen die geen betaald werk hebben, maar daar wel recent naar hebben gezocht en op korte termijn beschikbaar zijn. De werkloosheid nam vooral toe bij 25-plussers. Onder jongeren van 15 tot 25 jaar nam deze iets af.

In welke sectoren merk je het meest van de verandering?

De verschuiving op de arbeidsmarkt is niet overal even sterk voelbaar. In sommige branches is de daling van het aantal vacatures harder gegaan dan in andere. De sectoren waar de vraag naar personeel het meest is afgenomen zijn:

• Handel: Denk aan winkels, groothandels en de auto-industrie.

• Zakelijke dienstverlening: Hieronder vallen bijvoorbeeld uitzendbureaus, administratiekantoren en adviesbureaus.

• Horeca: Restaurants, cafés en hotels hebben minder personeel nodig dan voorheen.

Betekent dit dat er nergens meer werk te vinden is? Zeker niet. In sectoren als de zorg, het onderwijs en de techniek is de vraag naar goede mensen nog steeds groot. De krapte is daar nog niet verdwenen.

Wat betekent dit voor jouw zoektocht naar een baan?

Een veranderende arbeidsmarkt vraagt om een andere aanpak. Waar je een jaar geleden misschien nog kon kiezen uit meer aanbiedingen, moet je er nu rekening mee houden dat het iets langer kan duren. Dit zijn de belangrijkste gevolgen voor jou als werkzoekende:

• Meer concurrentie: Je bent niet de enige die op die leuke functie solliciteert. Werkgevers hebben meer keuze, dus zorg dat je opvalt en er snel bij bent als je een leuke functie voorbij ziet komen.

• Werkgevers zijn kritischer: Omdat er meer kandidaten zijn, kunnen werkgevers de lat hoger leggen. Ze hebben meer tijd om de perfecte match te vinden.

• Minder onderhandelingsruimte: Je positie om te onderhandelen over salaris of arbeidsvoorwaarden kan iets zwakker zijn dan in een krappe markt. Al zal dit effect nog niet direct merkbaar zijn.

Maar maak je nog geen zorgen, zie het vooral als een seintje om je extra goed voor te bereiden. Met de juiste focus en aanpak vergroot je jouw kansen aanzienlijk.

Tips om succesvol te solliciteren in een veranderende markt

De spelregels veranderen een beetje, maar het doel blijft hetzelfde: die ene baan vinden die perfect bij jou past. Met deze tips zorg je dat je opvalt tussen de andere kandidaten.

1. Maak je cv en motivatiebrief onweerstaanbaar

Dit is hét moment om je cv en motivatiebrief nog eens goed onder de loep te nemen. Zorg ervoor dat ze perfect aansluiten op de vacature. Gebruik de belangrijkste woorden uit de vacaturetekst. Laat duidelijk zien welke resultaten jij hebt behaald in eerdere banen. Een standaardbriefje sturen is nu niet genoeg. Maak het persoonlijk en laat zien waarom jij de beste kandidaat bent.

2. Zet je netwerk slim in

Wist je dat veel vacatures via via worden ingevuld? Laat de mensen om je heen weten dat je op zoek bent. Praat met oud-collega's, vrienden en familie. Wees actief op professionele netwerken zoals LinkedIn. Een persoonlijke aanbeveling kan net het duwtje in de rug zijn dat je nodig hebt om op gesprek te mogen komen.

3. Wees flexibel en kijk breder

Staar je niet blind op één specifieke functie of branche. Misschien is er wel een andere rol of sector waar jouw vaardigheden ook heel goed van pas komen. Sta open voor een functie die je in eerste instantie niet had overwogen. Soms ontdek je zo de leukste kansen.

4. Blijf leren en ontwikkelen

De arbeidsmarkt verandert continu. Zorg dat jouw kennis en vaardigheden up-to-date blijven. Volg een online cursus, lees een vakblad of bezoek een seminar. Hiermee laat je zien dat je leergierig en gemotiveerd bent. Het maakt je een aantrekkelijke kandidaat voor werkgevers.

Veelgestelde vragen (FAQ)

• Is er nu een crisis op de arbeidsmarkt? Nee, van een crisis is geen sprake. Economen spreken liever van een normalisering. De arbeidsmarkt was extreem krap, en dat is nu aan het afkoelen naar een meer normaal niveau. Er zijn nog steeds honderdduizenden vacatures.

• Moet ik me zorgen maken over mijn huidige baan? De verschuiving betekent niet direct dat jouw baan in gevaar is. Het laat wel zien dat de economie iets afkoelt. Het is altijd verstandig om scherp te blijven op je eigen ontwikkeling en je waarde voor de organisatie waar je werkt.

Verandert mijn salaris door deze ontwikkeling? De extreme salarisstijgingen die we de afgelopen jaren zagen, zullen waarschijnlijk afvlakken. Werkgevers hebben minder druk om met hoge salarissen te concurreren. Een marktconform salaris blijft echter de norm.