Kinderopvang kampt met tekorten: wachttijden en prijzen lopen op

Maar waar is het tekort aan personeel het grootst? En in welke gemeenten moeten ouders het langst wachten op een plekje voor hun kind? Nationale Vacaturebank ging op onderzoek uit.

Stijgende vraag naar medewerkers  

In de afgelopen vijf jaar is de behoefte aan nieuwe medewerkers in kinderdagverblijven (kdv) en buitenschoolse opvang (bso) flink toegenomen. Sinds 2019 zijn er maar liefst 29.400 nieuwe banen ontstaan. Dit komt deels doordat kinderen steeds meer uren op de opvang doorbrengen. In diezelfde periode nam het totaal aantal opvanguren met 26% toe.  

“De overheid stimuleert Nederlanders al jaren om meer te gaan werken. Dit betekent dat veel ouders afhankelijk zijn van de opvang, maar deze loopt tegen zijn grenzen aan. Het is erg moeilijk voor deze branche om aan de gestegen vraag te voldoen”, legt Suzanne van Malsen, head of marketing van Nationale Vacaturebank, uit.

Noord-Holland heeft grootste vraag naar medewerkers  

In Noord-Holland schreeuwt men het hardst om nieuwe krachten. In het tweede kwartaal van 2024 stonden er maar liefst 6,4 vacatures open voor iedere werkzoekende in de sector.  

In Friesland en Utrecht is juist de minste vraag, maar ook daar is de nood hoog. In deze provincies is er 1,5 vacature per werkzoekende.

“Het kan lastig zijn om een plek bij de opvang te bemachtigen. Voor sommige ouders komt het daarom beter uit om minder te werken. Of meer hulp te krijgen van opa’s, oma’s of andere familieleden. Ook zijn er nog andere vormen van opvang mogelijk, zoals gastouders. Het is sowieso belangrijk om je kind op tijd in te schrijven”, aldus Van Malsen.

Stijgende salarissen in de sector

Om de groeiende vraag naar nieuwe medewerkers aan te pakken, maakt men de banen in de sector zo aantrekkelijk mogelijk. Daarom worden de cao's door de jaren heen aangepast, waardoor de salarissen flink omhoog gaan. 

Sinds 2019 is het startsalaris vanuit de CAO met een bedrag van bijna € 500 gestegen. Ook de eindejaarsbonus voor medewerkers van een kdv of bso is in de afgelopen 5 jaar met ruim € 420 gestegen.

Zo was het inkomen van een medewerker uit de laagste salarisschaal in 2019 gemiddeld € 2.047, terwijl dit in 2024 rond de € 2.539 was. Een werknemer uit de hoogste trede kon eerst rekenen op ongeveer € 2.793, maar krijgt nu gemiddeld € 3.489.

Ruim 70% van kdv's heeft wachtlijst  

Uit eigen rondvraag van Nationale Vacaturebank blijkt dat maar liefst 70,5% van alle kdv's een wachtlijst heeft voor één of meerdere dagen. Bij 1 op de 3 kdv's geldt de wachtlijst zelfs voor alle dagen. Ook bij de bso's is het druk: bijna 62% heeft een wachtlijst, waarvan 16,7% zelfs voor alle dagen.  

Volgens de landelijke wachttijdenmonitor moet 38% van de ouders in Nederland meer dan een maand wachten voordat hun kind bij het kdv terecht kan. Voor 15,3% van de ouders is de wachttijd nog langer, namelijk minimaal 3 maanden.

“Het personeelstekort bij de kinderopvang is nijpend. Dit is de belangrijkste oorzaak van de lange wachtlijsten. Dit heeft echter een domino-effect op de Nederlandse arbeidsmarkt als geheel. Het is een typisch kip-eiverhaal: een tekort aan opvang voor kinderen betekent dat ouders minder uren kunnen werken. Dit is lastig, aangezien die extra handen juist hard nodig zijn in de huidige arbeidsmarkt. Vooral in de Randstad is dit een groot probleem”, zegt Van Malsen.

Wachttijden het langst in grote steden

Woon je in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag of Utrecht? Grote kans dat je kind dan nóg langer op de wachtlijst staat. In deze grote steden wacht bijna een kwart van de ouders minstens 3 maanden op een plekje voor hun kind. 

In de overige stedelijke gebieden, zoals Groningen en Hilversum, ligt dit percentage gelukkig wat lager: 15,6% van de ouders wacht daar langer dan 3 maanden op een plek.

Kosten van de kdv en bso

Gemiddeld betaalden ouders in Nederland in 2023 € 9,47 per uur aan de kinderopvang. De maximale vergoeding was € 9,12. Voor de bso was dit gemiddeld € 8,42. Hierbij was het maximale tarief dat vergoed werd € 7,85. Afhankelijk van het inkomen moet er dan nog een deel zelf betaald worden*.  

Met een gemiddeld inkomen was een stel met twee kinderen gemiddeld 9,4% van hun inkomen kwijt aan de opvang wanneer de kinderen 3 dagen naar de opvang gaan.

Kosten kinderopvang het hoogst in Amstelveen

Woon je in Amstelveen en zoek je een kinderopvang in de buurt? Grote kans dat je de hoofdprijs betaalt. In deze Noord-Hollandse gemeente waren de kosten in 2023 voor een kinderdagverblijf gemiddeld het hoogst: € 10,17 per uur. Gooise Meren volgt met € 10,13 per uur. De top 10 duurste gemeenten zijn:

1. Amstelveen, Noord-Holland: € 10,17 per uur

2. Gooise Meren, Noord-Holland: 10,13 per uur

3. Baarn, Utrecht: € 10,11 per uur

4. Amsterdam, Noord-Holland: 10,11 per uur

5. Laren, Noord-Holland: € 10,10 per uur

6. Leidschendam-Voorburg, Zuid-Holland: € 9,97 per uur

7. Haarlem, Noord-Holland: € 9,92 per uur

8. Hillegom, Zuid-Holland: € 9,91 per uur

9. Bloemendaal, Noord-Holland: € 9,91 per uur

10. Houten, Utrecht: € 9,89 per uur

Kosten buitenschoolse opvang het hoogst in Houten

Als je fulltime werkt, kan de buitenschoolse opvang een uitkomst zijn. Zo kunnen je kids onder toezicht spelen en leren tot je ze oppikt. Helaas zit ook hier een stevig prijskaartje aan. Volgens cijfers uit 2023 ben je vooral in Houten duur uit: € 9,38 per uur. De Utrechtse gemeente was hiermee het duurst van Nederland. De top 10 duurste bso gemeenten zijn:

1. Houten, Utrecht: € 9,38 per uur

2. Teylingen, Zuid-Holland: € 9,28 per uur

3. Amersfoort, Utrecht: € 9,26 per uur

4. Neder-Betuwe, Gelderland: € 9,23 per uur

5. Steenbergen, Noord-Brabant: € 9,19 per uur

6. Beesel, Limburg: € 9,16 per uur

7. Bloemendaal, Noord-Holland: € 9,12 per uur

8. Nunspeet, Gelderland: € 9,09 per uur

9. Lansingerland, Zuid-Holland: € 9,07 per uur

10. Rijswijk, Zuid-Holland: € 9,05 per uur

Ongeveer 1 op de 10 medewerkers is zzp’er

Dit jaar zal er strenger gehandhaafd worden op zelfstandigen die fulltime bij een kinderopvang werken. De Belastingdienst checkt sinds 1 januari 2025 of zzp'ers ook echt als zelfstandige werken. En of je dus niet als zzp’er werkt terwijl je in feite gewoon in dienst bent. Dat noemen ze schijnzelfstandigheid. De wet DBA moet dat tegengaan.

Grote kinderopvangorganisaties zoals Partou hebben al aangegeven dat ze uit voorzorg helemaal niet meer met zzp'ers werken. Of de tekorten hierdoor verder oplopen, zal de tijd moeten uitwijzen. De afgelopen jaren was zo'n 10% van de medewerkers in de kinderopvang zzp'er.

Methodologie

Voor dit onderzoek zijn alle kdv’s en bso’s waarvan een e-mailadres beschikbaar was, benaderd. De vraag was of zij wel of geen wachtlijst hebben. En indien zij een wachtlijst hebben, of deze voor alle dagen is. Voor de kinderopvangcentra kunnen we met 99% zekerheid en een foutmarge van 9% zeggen dat 70,5% van de kdv’s een wachtlijst heeft. Dit kan dus oplopen van 61,5% tot 79,5%. 31,9% van de kdv’s had zelfs een wachtlijst voor alle dagen. 

Bij de bso’s kunnen we met 99% zekerheid (en een foutmarge van 10%) zeggen dat 61,9% van de bso’s een wachtlijst heeft. 16,8% van de bso’s heeft een wachtlijst voor alle dagen.

Voor het onderzoek zijn verder bronnen gebruikt van het CBS (ontwikkeling banen, zzp en kosten kinderopvang), het UWV (openstaande vacatures en werkzoekenden) en het Dashboard wachttijdenkinderopvang.nl

Voor de berekening van het aandeel dat een stel met een mediaan inkomen en twee kinderen kwijt is aan de kinderopvang, is uitgegaan van 24,5 uur voor 1 dag bij de bso en 46,5 uur bij 1 dag kinderopvang.