Professioneel feedback ontvangen: zo doe je dat!

Wat is feedback?

Feedback is een proces waarbij iemand informatie of opmerkingen ontvangt over hun prestaties, gedrag, of werk. Het doel van feedback is om inzicht te bieden in hoe iemand functioneert en om hen te helpen zichzelf te verbeteren. Feedback kan zowel positief als constructief zijn, en het is bedoeld om te wijzen op sterke punten en gebieden die verbetering nodig hebben. Het ontvangen van feedback houdt in dat je openstaat voor deze input, reflecteert op de gegeven opmerkingen, en er actie op onderneemt om te groeien en te ontwikkelen in je rol.

Verschil tussen constructieve feedback en destructieve kritiek

Het verschil tussen constructieve feedback en destructieve kritiek zit vooral in hoe het wordt gegeven en wat het doel is.

• Constructieve feedback helpt je verder. Het is duidelijk, specifiek en bedoeld om je te laten groeien. Het richt zich op wat je kunt verbeteren en geeft vaak praktische tips. Bijvoorbeeld: "Je presentatie was duidelijk, maar als je de conclusies sterker maakt, kun je het publiek nog beter overtuigen."

• Destructieve kritiek is vaak negatief en onduidelijk. Het focust meer op wat niet goed is, zonder oplossingen of hulp te bieden. Dit kan ontmoedigend werken. Bijvoorbeeld: "Je bent gewoon niet goed in presenteren."

Andere soorten feedback zijn:

• Positieve feedback: richt zich op wat goed gaat en benadrukt je sterkten, zoals: "Je hebt echt een goede energie tijdens je presentaties!"

• Evaluatieve feedback: vergelijkt je prestaties met een bepaalde norm of standaard, bijvoorbeeld: "Je hebt alle richtlijnen van het project goed gevolgd."

• Feedforward: richt zich op de toekomst en geeft tips voor wat je in vergelijkbare situaties beter kunt doen, zoals: "De volgende keer kun je proberen korter en krachtiger te formuleren."

Door de juiste vorm van feedback te gebruiken, kun je anderen écht helpen om beter te worden.

6 waardevolle regels voor het ontvangen van feedback

Feedback ontvangen kan dus heel waardevol zijn. Vooral als de persoon die feedback geeft, dit ook op een positieve en constructieve manier doet. Maar feedback krijgen is niet altijd makkelijk. Het kan aanvoelen als kritiek. Je kunt daardoor defensief reageren. Begrijpelijk, maar niet altijd even handig als je in een professionele omgeving werkt.

Geen paniek als je van jezelf weet dat je feedback niet altijd even positief opvat, er bestaan namelijk zes waardevolle regels om feedback op een goede manier te ontvangen.

1. Wees nieuwsgierig en benaderbaar

Om te leren en nóg beter te worden in je werk, is feedback cruciaal. Neem daarom een open houding aan en zorg dat je benaderbaar bent. Vooral als jouw collega’s je nog niet zo goed kennen, is het fijn als ze laten weten dat ze ergens tegenaan lopen. Of als ze vinden dat de samenwerking lekkerder kan lopen. Dit soort dingen zouden gewoon bespreekbaar moeten zijn.

Collega’s zien het namelijk echt niet zitten om feedback te geven aan iemand die een gesloten houding heeft. Als je je collega's het gevoel geeft dat je open staat voor nieuwe ideeën en inzichten, dan is de kans veel groter dat ze je als een waardevolle collega gaan zien, waar zij hun tijd en energie in willen steken. Een perfecte formule voor eventueel een contractverlenging.

2. Toon begrip voor de feedbackgever

Feedback ontvangen is niet makkelijk, maar feedback geven is ook niet zo eenvoudig. Houd in gedachten dat je collega die feedback geeft, er goed over nagedacht heeft. De meesten hebben ook de beste intenties en geven feedback zodat jullie er beiden beter van worden. Dus, schiet niet direct in de verdediging. Defensief gedrag is onprofessioneel en het is onmogelijk om feedback goed te ontvangen en te verwerken wanneer je tijdens het gesprek ontkent, wegwuift of je collega aanvalt met een negatieve reactie. Blijf rustig, luister aandachtig, houd commentaar voor je en laat datgene wat gezegd is even bezinken.

Als het goed is, is de feedback niet gericht op jou als persoon, maar gaat het over je gedrag of hoe je je werk aanpakt en het gevoel dat je aan je collega geeft. Verantwoord jezelf dus niet en stel je ook niet verdedigend op, want daarmee ontken je het gevoel van de ander. Je kunt namelijk niet bepalen wat een ander voelt. Wel kun je het gevoel beïnvloeden door je gedrag of aanpak aan te passen. Mits dat realistisch en mogelijk is.

3. Luister goed naar de feedbackgever

Goed luisteren is ook niet altijd even makkelijk. Bij het ontvangen van feedback kan het gebeuren dat het wat bij je losmaakt en je emoties de overhand nemen. Probeer je emoties onder bedwang te houden, want het vertroebelt de boodschap en de kans is aanwezig dat je de boodschap verkeerd interpreteert. 

Dus bijt op je lip en luister goed. Begrijp je iets niet? Vraag dan op een rustige toon of je collega het nog een keer kan zeggen of het op een andere manier kan uitleggen. Geef je collega de ruimte om het hele verhaal te vertellen en laat merken dat je luistert. Houd oogcontact, knik, kijk vriendelijk en zo nodig maak aantekeningen. Houd in gedachten: de feedbackgever geeft je nuttige informatie die jij kunt gebruiken om te groeien. Daarnaast creëer je een betere band en vind je collega je aardiger als je goed luistert.

4. Stel vragen

Wees nieuwsgierig en stel vragen om de feedback beter te begrijpen. Probeer je in de feedbackgever te verplaatsen. Vat de feedback samen, zeg bijvoorbeeld: ‘Als ik het goed heb begrepen…’ En stel voor om samen naar een oplossing te kijken. Als je precies weet wat de ander van je vraagt, dan weet jij wat je collega graag van je wilt.

5. Wees proactief en vraag om feedback

Als collega hoef je niet altijd te wachten totdat iemand met feedback komt, je kunt er ook zelf om vragen. Je zult merken dat je collega’s het juist krachtig vinden dat je om feedback vraagt. Weten ze gelijk dat je aan zelfreflectie doet en bereid bent om te leren en jezelf te ontwikkelen. 

Ben je net gestart bij een nieuwe baan? Durf dan binnen je proeftijd al om feedback te vragen. Wat vinden je nieuwe collega’s van je houding en inzet de eerste weken? Hebben ze tips waar je iets mee kunt doen om je proeftijd goed door te komen? 

Hoe je om feedback vraagt? Je kunt een collega een mailtje sturen of vragen om bijvoorbeeld samen te gaan wandelen. Tijdens de wandeling ben je allebei meer ontspannen dan wanneer je tegenover elkaar zit aan een bureau. Het gesprek verloopt meer ongedwongen.

6. Toon dankbaarheid

Zijn jullie klaar met het gesprek? Toon je dankbaarheid. Het is voor je collega niet de bedoeling om de werksfeer te verpesten of je een rotgevoel te geven. Bedank je collega en laat weten wat je met de feedback gaat doen. 

Misschien denk je na het gesprek dat de feedback onterecht is en dat je er toch niets mee gaat doen. Denk er dan nog eens rustig over na. Wie weet ben je er nu nog niet klaar voor, maar voelt het over een tijdje wel goed om met de feedback aan de slag te gaan. Laat dit dat ook weten aan je collega. Op deze manier groei je steeds meer als prettige collega en als professional.