Een sabbatical: dit moet je allemaal weten

Een sabbatical in het kort: 

• Een welverdiende break: een sabbatical is een pauze van je werk, langer dan standaard verlof, om te reizen, studeren, of aan persoonlijke projecten te werken. 

• Recht op een sabbatical: is niet wettelijk vastgelegd, maar soms geregeld in cao’s of arbeidsovereenkomsten. Goede afspraken maken met je werkgever is een must.

• Financiële overwegingen: wees je bewust van de mogelijke financiële nadelen, zoals het missen van inkomen en de impact op je pensioenopbouw.

• Zonder of met kinderen: of je nu alleen of met het hele gezin een break neemt, voor een sabbatical kun je veel kanten op. 

• Terug in de werkroutine: na een sabbatical weer aan de slag gaan, kan uitdagend zijn. Een goede voorbereiding en heldere afspraken zijn belangrijk.

• Show je sabbatical: presenteer je sabbatical op je cv als een periode van persoonlijke ontwikkeling. Het is het bewijs van jouw proactiviteit en groeimindset.

Wat is een sabbatical?

Een sabbatical nemen betekent een pauze nemen van werk om nieuwe ervaringen op te doen in een periode waar je jaarlijkse vakantieverlof te kort voor is. Vaak duurt het een paar maanden of langer. Je kan gaan reizen, een studie volgen of je richten op persoonlijke projecten zoals een boek schrijven. Tijdens een sabbatical kan je diverse activiteiten ondernemen die bijdragen aan je persoonlijke ontwikkeling of die jou een frisse kijk geven op je carrière. Of je nu een sabbatical werkgerelateerd wilt houden, de tijd wilt gebruiken om te ontspannen en inspiratie op te doen of een tijd niet werkt om minderbedeelden te helpen; het is een waardevolle investering in jezelf.

Rust

Wist je al dat 'sabbatical' van het Hebreeuwse 'sabbat' komt, wat 'rust' betekent? In sommige christelijke kringen is de sabbat dé dag om even achterover te leunen, net zoals de sjabbat in het Jodendom. De sabbatical is daarop een moderne twist. Oorspronkelijk kwam het idee uit de academische wereld, waar professoren een periode vrij kregen om zich op onderzoeken te richten.

Recht op een sabbatical

In sommige cao’s, individuele arbeidsovereenkomsten en personeelsregelingen staan afspraken over een sabbatical nemen, maar in de Nederlandse wet en de meeste cao’s niet. Werkgevers zijn daardoor vaak niet verplicht om het goed te keuren. Daarom is het goed om een plan te hebben voordat je een sabbatical aanvraagt. 

Plan

Bedenk waarom je precies een sabbatical wilt nemen en hoe het positief kan uitpakken voor je werkgever. Hoe duidelijker jij dit maakt, hoe meer begrip er kan ontstaan bij jouw baas. Welke nieuwe vaardigheden en kennis ga je opdoen en hoe dragen die bij aan het bedrijf? Bespreek en leg schriftelijk vast dat je bijvoorbeeld terugkeert in je oude functie na de sabbatical en regel de voorwaarden voor het verlof. Maak afspraken over de periodieke salarisverhoging, de eindejaarsuitkering, bonussen en dergelijke zaken die in dit artikel worden besproken. Doe dit ruim van tevoren, zodat er genoeg tijd is om eventueel vervanging voor jou te regelen. 

Waarschijnlijk wil je je juist helemaal afsluiten van je werk, maar je blijft wel meer betrokken door af en toe contact met collega’s te hebben. Bespreek daarom hoe het zit met je bereikbaarheid, beschikbaarheid en werkzaamheden zodat iedereen weet waar ze aan toe zijn. Als je voor een internationaal bedrijf werkt, kan je eventueel voorstellen om tijdens een reis een kantoor in het buitenland te bezoeken.

Gevolgen van een sabbatical

Een sabbatical nemen, heeft ook nadelen. Hoewel enkele cao’s en bedrijven het betaald aanbieden, is dit eerder een uitzondering dan regel en bouw je ook geen vakantiedagen op. Daardoor lopen de kosten snel hoog op. Bereken en plan hoeveel geld je ervoor nodig hebt. 

• Pensioen

Pensioenregelingen verschillen per sector en per bedrijf, maar de meeste werknemers bouwen geen pensioen op tijdens een sabbatical. Ga dit na bij jouw werkgever of pensioenfonds. 

• Ziekte of arbeidsongeschikt raken

Als je ziek of arbeidsongeschikt raakt tijdens je onbetaalde verlof, ben je niet verzekerd voor de ziektewet en Wet Inkomsten en Arbeid (WIA). In dat geval krijg je geen loon of uitkering. In overleg met je werkgever kun je daardoor jouw verlof eerder afbreken. Maak ook daar eventueel duidelijke afspraken over met je werkgever. Leg bijvoorbeeld vast dat je sabbatical stopt wanneer je ziek bent, en weer doorgaat zodra je beter bent. Als je weer in dienst bent na terugkomst gelden de normale regels voor zieke werknemers. Daarbij krijg je maximaal twee jaar doorbetaald, waarna je recht hebt op een uitkering van het UWV.

Bij het aanvragen van een arbeidsongeschiktheidsuitkering bij het UWV na afloop van de sabbatical, heeft het lagere inkomen tijdens de verlofperiode geen invloed op de uitkering. Ook niet op de duur ervan. Tot een periode van 18 maanden onbetaald verlof wordt de hoogte van de uitkering berekend op basis van het salaris voorafgaand aan het verlof. 

• Ontslagen

Er zijn situaties denkbaar dat je tijdens je sabbatical wordt ontslagen, om wat voor reden dan ook. Je hebt dan gelukkig recht op een reguliere WW-uitkering. Deze is net als een arbeidsongeschiktheidsuitkering gebaseerd op je salaris van vóór je verlof. Een periode van meer dan 18 maanden onbetaald voltijdverlof kan in dit geval ook gevolgen hebben op bijvoorbeeld het recht op, de hoogte en de duur van een uitkering. 

• Weer oppakken 

Houd er ook rekening mee dat je tijdens een sabbatical ontwikkelingen op je werk mist en het lastig kan zijn om na afloop de taken weer op te pakken.

Wat kost een sabbatical?

De kosten van een sabbatical zelf variëren sterk, maar je moet rekening houden met je maandelijkse uitgaven (inclusief je vaste lasten), vermenigvuldigd met het aantal maanden verlof, plus reiskosten en eventuele verzekeringen. Gemiddeld kan een sabbatical van zes maanden tussen duizenden en tienduizenden euro's kosten, afhankelijk van je levensstijl en (reis)plannen. Wellicht kan je jouw vaste lasten verlagen door bijvoorbeeld jouw woning te verhuren, je sportabonnement op te zeggen of is kinderopvang niet meer nodig. Ook kunnen jouw toeslagen stijgen omdat je inkomen daalt. Sommige gemeentes verlagen of schelden gemeentelijke belastingen kwijt voor mensen met een lager inkomen. Neem daarvoor contact op met je gemeente. Heb je zelf jouw arbeidsovereenkomst stopgezet? Dan heb je waarschijnlijk een grotere buffer nodig omdat je bij terugkomst niet meteen een inkomen hebt. Je hebt dan ook geen recht op een WW-uitkering. 

Levensloopregeling Rijksoverheid

Met de levensloopregeling kon je in Nederland van 2006 tot 2012 als werknemer via het brutoloon fiscaal aantrekkelijk sparen voor verschillende vormen van onbetaald verlof of om eerder te stoppen met werken. In 2012 maakte het toenmalige kabinet een einde aan de regeling om het eerder stoppen met werken niet meer te stimuleren.

Wat te doen tijdens een sabbatical?

Een sabbatical is een mooie kans om persoonlijke ambities waar te maken en nieuwe horizonten te verkennen. Wil je carrière-gerelateerde kennis opdoen? Volg een cursus in het buitenland. Zoek je naar innerlijke rust? Overweeg (vrijwilligers)werk bij een yoga- of meditatie retreat of een andere vredige plek. Help je liever minderbedeelden? Zet jouw expertise in voor een betere wereld! Medische professionals kunnen impact maken door mee te werken aan een volksgezondheidsprogramma in een ontwikkelingsland. Juridische experts hebben de kans hun kennis te delen door te werken in een rechtswinkel. En als je handig bent, kun je jouw vaardigheden inzetten om huizen te bouwen voor personen die het meest in nood zijn. Iedereen kan iets moois bijdragen. 

De vrijheid van een sabbatical biedt veel mogelijkheden om te groeien, nieuwe vaardigheden te leren en volledig te herbronnen zonder de dagelijkse verplichtingen. Denk er goed over na wat je wilt bereiken; inspiratie genoeg. Of je nu tijd wilt vrijmaken om een boek te schrijven, je kennis te verdiepen of simpelweg nieuwe energie op te doen tijdens een reis. 

Een sabbatical met kinderen

Als je een sabbatical met kinderen neemt, is het een mooie kans om een avontuur aan te gaan én educatief bezig te zijn. Jullie kunnen samen historische plekken verkennen, een nieuwe taal leren of een compleet andere levensstijl beginnen door vrijwilligerswerk aan te gaan op een biologische boerderij in Nieuw-Zeeland of bij een ‘animal sanctuary’ in Afrika. Dit kan je kinderen sociaal verantwoordelijkheidsgevoel en compassie voor anderen bijbrengen. Zeilen van kust naar kust bevordert bijvoorbeeld weer teamwork en veerkracht. Maar geniet vooral van de bijzondere tijd samen.

Na afloop

Niet zeker hoe je een sabbatical op je cv vermeldt? Jouw sabbatical moet je presenteren als een periode van persoonlijke groei. Verberg het dus niet, maar licht het juist uit! Omschrijf het in de rubriek 'Werkervaring' of maak een aparte sectie 'Professionele Ontwikkeling' waarin je deze periode toelicht. Geef aan wat de start- en einddatum was en benoem beknopt en positief wat je hebt gedaan. Heb je vrijwilligerswerk gedaan, nieuwe vaardigheden geleerd of een langgekoesterde droom nagejaagd? Dit laat zien dat je proactief en ambitieus bent. Een sabbatical is geen gat in je cv, het is juist een bron van ervaringen en skills die je meeneemt naar je volgende baan!

Hoewel we ons best doen om ervoor te zorgen dat alle informatie up-to-date en correct is, kunnen we geen garanties bieden over de volledigheid, betrouwbaarheid of nauwkeurigheid ervan.

Geraadpleegde bronnen: 

• Rijksoverheid

• Intermediair

• De Unie

• CNV