Hoe zit het met vakantiedagen? Alles over je wettelijke én extra dagen vrij!

Vakantiedagen in het kort: 

• Iedereen in Nederland heeft recht op betaalde wettelijke vakantiedagen: minstens vier keer het aantal werkuren per week, dus bijvoorbeeld 160 uur (20 dagen) per jaar bij een fulltime baan van 40 uur per week.

• Extra vakantiedagen (bovenwettelijke) kan je daarbovenop hebben, afhankelijk van je cao of contract. Ze geven je meer ruimte voor ontspanning en avontuur.

• Vakantiedagen bouw je automatisch op als je werkt, ziek bent, in de ziektewet zit of met zwangerschapsverlof bent. Dit geldt niet voor onbetaald verlof (tenzij het gaat om langdurig zorgverlof of aanvullend geboorteverlof), bijzonder verlof of ouderschapsverlof.

• Vakantiedagen aanvragen doe je via je baas, die toestemming moet geven. Mits er belangrijke bedrijfsredenen zijn, kan hij dat weigeren.

• Wettelijke vakantiedagen verlopen na zes maanden in het nieuwe jaar, maar bovenwettelijke vakantiedagen hebben een langere termijn van vijf jaar. Check wel jouw cao en contract. Daarin kan iets anders staan. 

• Bij ontslag kun je je vakantiedagen opnemen of laten uitbetalen. 

Wettelijke vakantiedagen

Iedereen die in Nederland werkt, heeft recht op wettelijke vakantiedagen die je doorbetaald krijgt. Volgens de wet heeft elke werknemer jaarlijks recht op ten minste vier keer het aantal uren dat je per week werkt. Dus, als je fulltime werkt (40 uur per week), heb je recht op minimaal vier keer 40 uur = 160 uur, dus 20 dagen per jaar. Die dagen zijn er niet alleen om op te laden maar zijn je recht: een vast en vertrouwd onderdeel van je arbeidsvoorwaarden. Deze dagen worden de wettelijke vakantiedagen genoemd. Het maakt daarbij niet uit wat voor contract je hebt. Ook als je uitzendkracht bent of een nulurencontract hebt, bouw je vakantiedagen op. 

Bovenwettelijke vakantiedagen

Naast de wettelijke vakantiedagen kunnen er bovenwettelijke vakantiedagen bijkomen. Dat is afhankelijk van wat er in de cao of in je arbeidscontract staat. Veel werkgevers bieden deze vrije dagen als extraatje. Meer vakantiedagen betekent meer tijd voor die roadtrip, om met familie te zijn of om gewoon heerlijk thuis te lummelen.

Hoe zit het met de opbouw van vakantiedagen?

Hoe bouw je vakantiedagen op? Simpel: meestal is het zo dat voor elke maand die je werkt, je vakantiedagen spaart. Dit gebeurt automatisch. Als je werkgever een goede administratie bijhoudt, kun je eenvoudig inzien of vragen hoeveel dagen je hebt opgebouwd. Zo weet je altijd waar je aan toe bent. 

Wanneer bouw je wel vakantie-uren op? 

Je bouwt vakantie-uren op als je:

• aan het werk bent;

• op zwangerschapsverlof en bevallingsverlof bent;

• in de ziektewet zit;

• (gedeeltelijk) ziek bent. Wel kunnen er andere afspraken hierover staan in je arbeidsovereenkomst of cao over de opbouw van bovenwettelijke vakantie-uren.

Wanneer bouw je niet vakantiedagen op? 

Je bouwt geen vakantie-uren op als je:

• Onbetaald verlof opneemt. Tenzij het gaat om langdurig zorgverlof of aanvullend geboorteverlof;

• ouderschapsverlof hebt; 

• met bijzonder verlof bent.

Hoe neem je vakantiedagen op? 

Als je vakantiedagen op wilt nemen, vraag je dat aan bij je baas. Hij of zij moet dat in principe goedkeuren. Alleen als jouw verlof grote problemen voor het bedrijf oplevert (zwaarwegende bedrijfsbelangen), kan je werkgever bezwaar maken. Dit moet schriftelijk gebeuren, binnen 2 weken na het ontvangen van jouw aanvraag. Uiteraard moet je dan wel gewoon op een ander moment op vakantie kunnen gaan! Sowieso moet je ieder jaar je wettelijke vakantie-uren kunnen opnemen. Daar mag je werkgever geen bezwaar tegen maken, ook niet als hij het heeft over zwaarwegende bedrijfsbelangen. 

Bovenstaande geldt voor de wettelijke vakantie-uren. Voor eventuele bovenwettelijke vakantie-uren kunnen voor jou andere regels gelden.

Mag je baas jouw vakantie intrekken? 

In bijzondere gevallen trekt je werkgever jouw verlof, dat hij eerder goedkeurde, in. Dat mag alleen als het bedrijf in grote problemen komt door jouw verlof. Heb je die vakantie al geboekt? In dat geval kan het bedrijf die kosten betalen. 

Wanneer vervallen vakantiedagen?

Heb je vakantie-uren over? Deze vervallen of verjaren na een bepaalde periode. Wettelijke vakantiedagen die je over hebt, vervallen na zes maanden in het nieuwe kalenderjaar. Dus, dagen die je in 2024 niet hebt gebruikt, vervallen op 1 juli 2025. Soms kunnen er andere afspraken zijn gemaakt in je cao of contract waardoor deze termijn ruimer is. Je kan ook schriftelijk met je werkgever iets anders afspreken. 

In sommige situaties heb je meer tijd om je niet opgenomen vakantiedagen te gebruiken, namelijk pas na 5 jaar:

• Was je bijvoorbeeld te ziek om je wettelijke vakantiedagen op te nemen? Of was het door je werkgever lastig om genoeg vrije dagen te krijgen?

• Of gaat het om bovenwettelijke vakantiedagen?

In deze gevallen reken je 5 jaar vanaf het jaar waarin je de vakantiedagen hebt opgebouwd. Dan heb je gelukkig wat meer speling! Je werkgever moet je waarschuwen als jouw bovenwettelijke vakantiedagen bijna verlopen. Anders blijven ze langer dan 5 jaar geldig. Check ook hierbij wat er op papier staat. 

Kan je vakantiedagen uit laten betalen?

Alleen bovenwettelijke vakantiedagen kun je laten uitbetalen als daar schriftelijk afspraken over staan in bijvoorbeeld jouw contract of cao. Ga je uit dienst? Check dan het kopje ‘Wat gebeurt er met je vakantiedagen bij ontslag?’ hieronder.

Wat gebeurt er met je vakantiedagen bij ontslag?

Heb je nog vakantiedagen over als je ontslag neemt of krijgt? Dan kan je ze opnemen als daar nog ruimte voor is. Anders betaalt je werkgever de bovenwettelijke vakantiedagen uit; ze gaan dus niet zomaar verloren. Jij en je werkgever mogen elkaar echter niet verplichten (bovenwettelijke) vakantiedagen te laten uitbetalen. Overgebleven dagen kunnen mooi bijdragen als financiële meevaller of om even vrij te zijn voor je nieuwe uitdaging begint. Overgebleven wettelijke vakantiedagen mogen alleen worden uitbetaald aan het einde van je arbeidsovereenkomst. 

Verder kun je de wettelijke vakantie-uren die je niet meer hebt kunnen opnemen, meenemen naar je nieuwe werkgever. Zij betalen deze echter niet uit. De vervaldatum van deze wettelijke uren blijft hetzelfde, ook als je van baan wisselt. Of je bovenwettelijke vakantie-uren mag meenemen, hangt af van je nieuwe werkgever. Wil je vakantiedagen overdragen naar je nieuwe job? Dan heb je een verklaring nodig van je vorige werkgever waarin staat hoeveel uren je nog over hebt.

Hoewel we ons best doen om ervoor te zorgen dat alle informatie up-to-date en correct is, kunnen we geen garanties bieden over de volledigheid, betrouwbaarheid of nauwkeurigheid ervan.

Geraadpleegde bronnen: 

• Rijksoverheid

• FNV

• Juridisch Loket